Print

Recent lijkt er toenemende aandacht te zijn voor de Soepeend, mede in relatie tot de afname van de Wilde Eend. Daarbij wordt ook duidelijk dat er veel misverstanden bestaan over Soepeenden en dat we eigenlijk niet veel weten over de ecologie van de Soepeend. Op deze informatie verschaf ik wat basisinformatie over de Soepeend. Neem voor meer informatie gerust direct contact met mij op.

 

Wat is een Soepeend?

De Soepeend is een gedomesticeerde vorm van de Wilde Eend, of nakomelingen daarvan.

 

Waar komt de naam Soepeend vandaan?

De naam Soepeend suggereert dat deze eenden, die al duizenden jaren wordt gehouden en gefokt voor het vlees, voorheen werden gebruikt om soep van te maken. Hoewel dit ongetwijfeld veel gebeurde, is dit waarschijnlijk niet de oorsprong van de Nederlandse naam. Het samenraapsel zijn van allerlei kweekvormen en kleurschakeringen werd door vogelaars ook wel omschreven als een 'soep'. Vandaar dat de naam Soepeend tegenwoordig is ingeburgerd als verzamelnaam voor afstammelingen van gedomesticeerde eenden.

 

Hoe herken ik een Soepeend?

Soepeenden kunnen heel veel lijken op het oorspronkelijke wildtype van de Wilde Eend. In de meest extreme gevallen zijn ze echter helemaal wit met een oranje snavel. Alle tussenvormen, zelfs als ze maar een heel klein beetje afwijken van de Wilde Eend, worden als Soepeend beschouwd. Bij vrouwtjes betekent dit dat het verenkleed net iets lichter of donkerder bruin kan zijn, of witte vlekken heeft. Bij het mannetje onbreekt vaak het smalle witte halsringetje of is deze juist extra dik. Ook is de borst vaak grijs in plaats van bruin, of de flank bruin in plaats van grijs. Het belangrijkste criterium is dat het kleed afwijkt van de wildkleur.

 

Hoe komen Soepeenden in de natuur terecht?

Gedomesticeerde vormen van de Wilde Eend werden (en worden) meestal buiten gehouden. Ze liepen dan ook vaak vrij rond op boerenerven, waar ook Wilde Eenden leven. Zo vond ter plekke al kruising plaats, maar sommige eenden ontsnapten ook in de vrije natuur. Daarnaast worden in diverse Europese landen jaarlijks grote aantallen gefokte eenden losgelaten ten behoeve van de jacht. Soepeenden komen dus onbewust én bewust in de natuur terecht. Een groot deel van die vogels zal het niet lang overleven in de vrije natuur, maar zodra de vogels overleven tot in het broedseizoen vindt er vermenging plaats met de wilde populatie.

 

Hoeveel Soepeenden leven in de vrije natuur?

Aangezien het aantal getelde Soepeenden erg afhankelijk is van de definitie die de teller gebruikt om een eend als Soepeend aan te merken, is het werkelijke aantal Soepeenden in Nederland nog vrij onzeker. In de nieuwe Vogelatlas van Sovon staat dat de broedpopulatie van de Soepeend wordt geschat op 10 000 - 30 000 paartjes (dit zijn paartjes met minimaal één Soepeend) met een winterpopulatie van 40 000 - 70 000 exemplaren. Steekproeven van eendenpopulaties op diverse plekken in Nederland lieten recent zien dat omgeveer 20-25% van de 'wilde eenden' in feite Soepeend is. Als dat zo is in heel Nederland, dan zou dat betekenen dat de genoemde aantallen in werkelijkheid een stuk hoger liggen.

 

Vormt de Soepeend een bedreiding voor de Wilde Eend?

De Nederlandse broedpopulatie van de Wilde Eend is sinds de jaren '90 met ongeveer 30% afgenomen. Wat daar precies aan ten grondslag ligt is onbekend. Een van de theorieën is dat de overleving lager is door vermenging van de populatie met Soepeenden. Hoe zou dit kunnen werken? Voor een effect op de poulatie Wilde Eenden zo je verwachten dat ofwel de reproductie van Soepeenden lager is, ofwel de overleving van adulte vogels lager is. De Wilde Eend heeft zich al milennia lang door middel van natuurlijke selectie aangepast aan het leven in de natuur, waaronder het ontsnappen aan predatoren en efficiënt kunnen foerageren. Door te kweken met eenden gaan sommige kenmerken verloren, die in de natuur belangrijk zijn. Zo hebben veel kuikens van Soepeenden een deels geel (dons)verenkleed, waardoor ze waarschijnlijk meer opvallen voor roofdieren. Ook is aangetoond dat Soepeenden een andere snavelvorm hebben gekregen, omdat ze door het voer dat ze kregen geen gespecialiseerde snavelvorm meer hoefden te hebben. Als eenden met deze snavelvorm in de natuur terecht komen, heeft dat waarschijlijk effect op de efficiëntie van foerageren. Deze effecten zijn echter nog niet goed onderzocht en moeten daarom voorlopig als speculatief worden beschouwd. Meer onderzoek kan hier in de toekomst meer licht op werpen.

 

Waar kan ik meer lezen over de Soepeend?

https://www.sovon.nl/nl/actueel/nieuws/soepeenden-en-wilde-eenden-de-verschillen

https://www.sovon.nl/nl/publicaties/zo-tel-je-soepeenden-en-wilde-eenden

https://www.ravon.nl/Portals/2/Bestanden/Publicaties/Nieuwsbrieven/KijkOpExoten/Exoten2018007004.pdf

https://www.nporadio1.nl/vroege-vogels/onderwerpen/481958-soepeend-vs-wilde-eend